II. ABDÜLHAMİD’İN TEK BAŞINA İKTİDARLIĞI: İSTİBDAT DÖNEMİ (1878 – 1908)

Bu yazımızda bir önceki konumuzun devamı olan İstibdat Dönemi konusunu anlatacağız. İstibdat Dönemi 1978 – 1908 yılları arasını kapsamaktadır, dönemin padişahı ise Sultan Abdülhamid’dir. 30 yıllık bir süreci kapsayan İstibdat Dönemi boyunca II. Abdülhamid tek başına iktidar olmuştur.

İSTİBDAT DÖNEMİ GELİŞMELERİ

• Sultan Abdülhamid, 93 Harbi ve Ermenilerin isyana yönelik davranışları sebebi ile meclisi fethetmiş ve 30 yıl sürecek olan İstibdat Dönemi’ne geçilmiştir.
• Bu dönemde devletin resmi dış politikası İslamcılık olmuştu. Afrika kıtasında bulunan bazı kabilelere İslamiyet öğretildi.
• Devlet, dış politikasında Almanya ile yakınlaşmıştır.
• İstibdat Dönemi’nde en fazla ithalat İngiltere ile gerçekleştirilmiştir.
• Abdülhamid, devleti Yıldız Sarayı’ndan yönetmiştir.
• İstibdat Dönemi baskı ve sansür dönemi olmuştur.

İSTİBDAT DÖNEMİ ISLAHATLARI

• Sultan Abdülhamid birçok okul yaptırmış ve bu yüzden eğitim sever anlamına gelen Maarifperver lakabı ile anılmıştır.
• Ermeniler tarihte ilk kez Erzurum’da isyan etmiş ve merkezi otoritenin sağlanması amacıyla Hamidiye Alayları kurulmuştur.
• İsyanları ve isyancıları belirlemek amacıyla Jurnal Teşkilatı (Yıldız İstihbarat Teşkilatı) kurulmuştur.
• Alınan istihbaratların gerekli yerlere iletilmesi için geniş bir telgraf ağı kuruldu.
• Şehir postaları
• İstanbul’a telefon getirildi.
• Reji idaresi
• Osmanlı Devleti’nin ilk çocuk hastanesi Hamidiye Etfal (Şişli Etfal) kuruldu.
• Çobanlık, baytarlık, dişçilik ve ormancılık ile ilgili okullar açıldı.
• Müze-i Hümayun kurumunun başına Osman Hamdi Bey getirilmiştir.
• Osman Hamdi Bey tarafından Sanayi Nefise Mektebi ve Asar-ı Atika (İstanbul Arkeoloji Müzesi) açılmıştır.
• Almanya ile yakın ilişkiler sonucunda II. Wilhelm tarafından 3B Demiryolu Projesi (3B: Berlin – Boğazlar – Bağdat) başlatıldı ve İstanbul’a Haydarpaşa Tren Garı yapıldı.
• Kız çocukları için kız meslek liseleri açıldı.
• Engellilere yönelik okullar açıldı.
• Abdülhamid Dönemi’nin en önemli gazetesi olan Tercüman-ı Hakikat gazetesi çıkarıldı.
• Yayın kadrosu tamamen kadınlardan oluşan Şuküfezar dergisi çıkarılmıştır. Çiçek Bahçesi anlamına gelen Şuküfezar dergisinin kurucusu da kadındır.
• Memleket Sandıkları ile Emniyet Sandıklarının bir araya gelmesiyle Ziraat Bankası kurulmuştur. Bankanın kurulmasında Mithat Paşa’nın büyük bir katkısı vardır.
• Osmanlı’nın ilk Deniz Müzesi kurulmuştur.
• Mahmut Dönemi’nin Seraskerlik makamına, günümüzün ise Genelkurmay Başkanlığı’na denk gelen Erkan-ı Harbiye Vekâleti kurulmuştur.
• İstanbul’a ilk defa telefon getirtilmiştir.
• Açıklanan Muharrem Kararnamesi ile borçların ödenmesi düzenlenmiştir.
• Muharrem Kararnamesi’nin üzerine devlet içinde devlet olan kurum Duyun-u Umumiye İdaresi alacaklı devletler tarafından kuruldu. Alacakların tahsil edilmesi içinde Reji İdaresi oluşturuldu.
• Reji İdaresinin temel amacı Osmanlı Devleti’nin tütün, maden, tuzla ve aşar vergilerinden elde ettiği gelirden tahsilat yapmaktı. Tahsilatlar ise reji memurları tarafından gerçekleşmekteydi.

DUYUN-U UMUMİYE GELİRLERİ NELERDİR?

Reji gelirleri Rumeli vergileri Demiryolu gelirleri Tuz, maden, ispirto gelirleri Kabotaj gelirleri

ÇIRAĞAN BASKINI (1878)

Çırağan Baskını, 1878 yılının Mart ayında Ali Suavi ve arkadaşlarının V. Murat’ı tekrar tahta çıkarmak için yaptığı ihtilal girişimidir.

Eski Osmanlı padişahı V. Murat, Çırağan Sarayı’nda tutulmaktaydı. Ali Suavi ve yanındaki 150 kişi Çırağan Sarayı’na baskın yaparak V. Murat’ı almaya çalıştılar. Bu sırada çıkan çatışmada Ali Suavi ve yaklaşık 60 adamı öldürülerek ihtilal bastırıldı.

ŞEREF SÜRGÜNLERİ (1897)

1897 yılında Harp Okulu öğrencileri, Askeri Mektepler Nazırı olan Zeki Paşa’ya suikast düzenlemeyi planlamışlardır. Fakat işler istedikleri gitmemiş, planları II. Abdülhamid tarafından öğrenilmiştir. Bunun üzerine Sultan Abdülhamid 78 kişiyi Şeref Vapuruna bindirerek Fizan’a sürmüştür. Bu sürgün tarihte Şeref Sürgünleri veya Şeref Kurbanları olarak bilinmektedir.

Sitemizde kpss tarih dersi konularına göre düzenli olarak bulunmaktadır. İçerikleri güncel ve ayrıntılıdır. Tüm konuları görüntülemek için Tarih menüsüne tıklayabilirsiniz.

Yazının devamı olan II. Meşrutiyet Dönemi için buraya tıklayabilirsiniz.