OSMANLI YÜKSELME DÖNEMİ VE DÜNYAYI DEĞİŞTİREN İSTANBUL’UN FETHİ

29 Nisan 202112 Mart 2022 admin

Bu yazımızda Osmanlı Yükselme Dönemi ve Osmanlı Yükselme Dönemi Padişahları konularını anlatacağız.

İçindekiler

OSMANLI YÜKSELME DÖNEMİ PADİŞAHLARI

FATİH SULTAN MEHMET (II. MEHMET) DÖNEMİ (1444 -1446) (1451 – 1481)

Yükselme dönemi padişahları arasında olan Fatih Sultan Mehmet , İstanbul’u fethetmeyi kendisine amaç edinmiştir. Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmek istemesinin nedenleri:

İstanbul, Neden Fethedilmek İstendi ?

İstanbul, Bizans’a aitti ve Anadolu ile Rumeli toprakları arasındaki bağlantının sağlanmasını bozuyordu. Kısacası, Osmanlı’nın toprak bütünlüğünü bozmaktaydı.
Osmanlı’nın Rumeli’deki ilerlemesine engel oluyordu.
Bizans, Osmanlı şehzadelerini koruyor ve taht kavgalarına sebep oluyordu.
Bizans, Anadolu beyliklerini kışkırtıyor ve Anadolu siyasi birliğini bozmaya çalışıyordu.
Hristiyan dünyasını kışkırtan Bizans, Haçlı Seferlerine sebebiyet veriyordu.
Fatih Sultan Mehmet ; İpek Yolu’nun Avrupa’ya açılan kapısına ve Karadeniz Ticaret Yolu ile boğazlara hakim olmak istiyordu.
Fatih Sultan Mehmet , Hz. Peygamber’in hadisine nail olma istiyordu.
Kara ve deniz ticareti bakımından İstanbul çok önemli bir konumdaydı.

İstanbul’un fethi için Osmanlı hazırlıklara başladı, Bizans çeşitli önlemler aldı. Bunlar:

OSMANLI’NIN FETİH HAZIRLIKLARI

Bizans’a dış ülkelerden yardım gelmemesi için Anadolu Hisarı’nın karşısına Rumeli Hisarı yaptırıldı.
Şahi ismi verilen toplar döktürüldü.
Donanma güçlendirildi.
Bizans’a ait olan Vize ve Silivri kaleleri alındı.
Surlara tırmanmak için tekerlekli kuleler yapıldı.
Gemileri karadan yürütmek için kızaklar yapıldı.
Balkanlarda güvenliği sağlamak için Venedikliler ve Macarlar ile barış antlaşmaları yapıldı.

BİZANS’IN ALDIĞI ÖNLEMLER

Halk silahlandırıldı.
Haliç’in ağzı zincirlerle kapatıldı.
Grejuva (Rum Ateşi) adı verilen savaş malzemesi geliştirildi.
Avrupa devletlerinden yardım istedi.
İstanbul surlarını güçlendirdi.
Katolik ve Ortodoks kiliseleri birleştirilmek istendi.

NOT: Katolik ve Ortodoks kiliselerinin birleştirilmek istenmesi üzerine Grivas Notaras ‘’İstanbul’da kardinal külahı görmektense, Osmanlı sarığı görmeyi tercih ederim.’’ demiştir.

6 Nisan 1453’te başlayan fetih hareketleri 29 Mayıs 1453 tarihinde Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u almasıyla sona erdi. İstanbul’un fethi dünya ve Türk tarihi açısından önemli sonuçlara sahiptir. İstanbul fethinin sonuçları :

İSTANBUL FETHİNİN SONUÇLARI
Dünyayı Etkileyen Sonuçlar	Orta Çağ sona erdi ve Yeni Çağ başladı. Bizans İmparatorluğu sona erdi. Kalelerin ve surların toplarla yıkılabileceği anlaşıldı. Ve bu gelişme derebeylik rejiminin (feodalite) güç kaybetmesine, mutlak krallıkların güçlenmesine sebep oldu. Fethin gerçekleşmesi ile İstanbul’dan ayrılan bilim adamları İtalya’ya giderek rönesansı başlattı. Ticaret yollarının Osmanlı Devleti’nin eline geçmesi ile Avrupalılar tarafından coğrafi keşifler başladı. Avrupalı Devletler İstanbul’da ilk kez sürekli elçilikler kurmaya başladı. II. Mehmet yayımladığı amanname ile Ortodoksları koruma altına aldı. Böylece Avrupa’da dini birlik oluşmasını engelledi.
Türkleri Etkileyen Sonuçlar	İstanbul’un fethi ile II. Mehmet , Fatih unvanını almıştır. Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğü sağlandı. İstanbul’un fethi ile Osmanlı Yükselme Dönemi başladı. Osmanlı Devleti’nin başkenti İstanbul oldu. Bu başarı ile Osmanlı’nın İslam dünyasındaki prestiji arttı. Karadeniz ve Akdeniz arasındaki ticaret yolu ile İpek Yolu Osmanlı Devleti’nin kontrolüne geçti.

Yükselme Dönemi Padişahları arasında olan Fatih Sultan Mehmet’in diğer fetih hareketleri:

ANADOLU’DA FETİH HAREKETLERİ

1459 yılında Cenevizlilerden Amasra alındı.
1461 yılında İsfendiyaroğulları Beyliği’ne son verildi ve Sinop ele geçirildi.
1461 yılında Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verilmiştir. Böylece Karadeniz’de Osmanlı hakimiyeti güçlendi.
1466 yılında Karamanoğulları Beyliği’nden Konya ve Karaman alınmıştır.
1473 yılında Akkoyunlular ile Otlukbeli Savaşı yapılmış ve Doğu Anadolu kontrol altına alınmıştır.

BALKANLARDA FETİH HAREKETLERİ

1459 yılında Belgrad hariç bütün Sırbistan alınmıştır.
1460 yılında Mora, 1462’de Eflak, 1463’te Bosna-Hersek, 1476’da Boğdan,1479’da Arnavutluk fethedilmiştir.
Mora yarımadası ile Trabzon fethi sonucunda Bizans’ın tekrar dirilme umutları sona erdirildi.

DENİZLERDE FETİH HAREKETLERİ

1463 – 1479 yılları arasında Venedikliler ile savaşlar yapılmıştır. Yapılan bu savaşlar sonunda Venedikliler yıllık vergi vermek şartıyla bazı ticari ayrıcalıklara sahip olmuşlardır.
1475 yılında Gedik Ahmet Paşa emrindeki deniz kuvvetleri tarafından Kırım fethedildi. Kırım’ın Osmanlı Devleti’ne bağlanmasıyla Karadeniz Türk Gölü haline geldi.
Kırım’ın alınması ile İpek Yolu da Osmanlı’nın kontrolüne girdi.
1479 yılında Napoli Krallığı’ndan Zenta, Kefalonya ve Ayamavra adaları alındı.

NOT 1: Eflak yöneticisine Voyvoda denir. Eflak Voyvodası olan Vlad Tepeş, Kazıklı Voyvoda (Drakula) olarak bilinir.

NOT 2: Fatih Sultan Mehmet , deniz seferleri sebebi ile Sultanü’l Bahreyn ve Hakanü’l Berreyn unvanı almıştır.

NOT 3: 1480 yılında İtalya seferine çıkılmıştır. Bu seferde Otranto alınmış fakat Fatih’in ölüm haberi ile Gedik Ahmet Paşa önderliğindeki donanma geri dönmüş ve Napoli Krallığı Otranto’yu geri almıştır.

FATİH SULTAN MEHMET DÖNEMİ DİĞER ÖNEMLİ GELİŞMELER

Osmanlı Devleti’ne en uzun süre yönetim merkezliği yapmış olan Topkapı Sarayı bu dönemde yapılmıştır. Topkapı Sarayı’nın avlusuna ise Osmanlı’nın ilk köşkü olan Çinili Köşk yapıldı.
Ayasofya Kilisesi Cami’ye çevrildi.
İlk altın para basıldı. Osmanlı Devleti’nde altın paralara Yaldızlı, Sultani, Nakd-i Altın, Sikke-i Hasene gibi isimler verilmiştir.
Divan-ı Hümayun’un daha objektif olması için Divan başkanlığını veziriazamlar yapmaya başlamıştır.
Sancak, kardeş katli, cülus uygulamalarının yasalaştığı Kanunname-i Ali Osman yayınlandı. Bu kanunname ile müsadere sistemi ilk kez uygulandı.
Müsadere sistemi, devletin haksız kazanç sağlayarak zenginleşmiş memurlarının mallarına el koyabilmesi usulüdür. Müsadere ilk kez Çandarlı ailesinin malları üzerinde uygulanmıştır.
Çandarlı Halil Paşa idam ettirildi. Osmanlı’da öldürülen ilk veziriazamdır.
İstanbul’un ilk Türk yüksekokulu olan Sahnı Seman Medresesi
Ali Kuşçu, İstanbul’a getirildi.
Fatih Sultan Mehmet, İtalyan ressam Gentille Bellini’ye portresini yaptırdı. Portresini yaptıran ilk Osmanlı padişahı olmuştur.

NOT: II. Mehmet, Avni mahlasını kullanmıştır. Ayrıca Fatih, Çağ Açan Hükümdar, Kayser, Ebu’l Feth, Hünkar unvanlarına sahiptir.

I. BAYEZİD DÖNEMİ (1481 – 1512)

Bayezid, Osmanlı yükselme dönemi ikinci padişahıdır.
Fatih Sultan Mehmet’in ölümü ile birlikte oğulları olan Şehzade Cem ve Bayezid taht için savaşmaya başlamış ve Bayezid tahta geçmiştir. Bunu kabullenmeyen Şehzade Cem olay çıkarmıştır.

CEM SULTAN OLAYI

Şehzade Cem, tahta kardeşinin çıkmasını kabullenememiş ve Anadolu’dan kuvvet toplayıp Bursa üzerine yürümüştür. Bursa’yı ele geçirip adına hutbe okutmuştur.
Beyazid’e ikili sistemi teklif etmiştir. Böylece kendisi Anadolu’da, kardeşi Bayezid ise Rumeli’de Sultan olacaktı. Fakat Bayezid bu durumu kabul etmemiştir. Ardından Yenişehir’de savaş yapılmış ve Cem Sultan yenilip Memlüklere sığınmıştır.
Cem Sultan daha sonra gelen davet üzerine Rodos Şövalyelerine sığınmıştır. Şövalyeler tarafından önce Fransa’ya sonra Vatikan’a götürülmüş ve Papa’ya teslim edilmiştir. Fransa kralı ise haçlı birliği kurmada kendisinden faydalanmak için Cem Sultan’ı teslim almıştır. Böylece Osmanlı’nın iç sorunu olan Cem Sultan, dış olay haline gelmiştir.
Cem Sultan uzun bir süre boyunca Osmanlı’ya karşı kullanılmış ve 1495 yılında vefat etmiştir.

Bayezid Dönemi’nde Osmanlı – Memlük ilişkileri Malatya meselesinden dolayı ilk kez bozulmuş ve 1485 yılında Osmanlı Memlük Savaşları (Ağa Çayırı Savaşı) başlamıştır. Altı yıl süren bu savaşta iki devlette birbirine üstünlük sağlayamamış ve barış yapılmıştır.
1499 yılında ise Osmanlı Venedik Savaşları başlamıştır.

OSMANLI – VENEDİK SAVAŞLARI (1499- 1502)

Osmanlı; İnebahtı, Modon ve Koron kalelerini ele geçirmiştir. Böylece, Venedik’in Mora yarımadasındaki egemenliği sona ermiştir.
Ege ve Akdeniz egemenliğinin yolu açılmıştır.
İnebahtı alınmış ve Osmanlı donanması Adriyatik Denizi’nde önemli bir üs elde etmiştir.
1502 yılında ise Venedik ile İstanbul Barışı yapılmıştır. Bu barış sonucunda alınan kaleler Türklerde kalmıştır.

Bu dönemde Akkoyunlu Devleti yıkılmış, yerine Safevi Devleti kurulmuştur. Devletin kurucusu olan Şah İsmail siyasi olarak güçlenmiş ve Anadolu’da dini nitelikli isyan olan Şah Kulu İsyanı’nı desteklemiştir. Ayaklanma, 1511 yılında yapılan Gökçay Meydan Muharebesi ile bastırılmıştır.
İspanya’da Müslüman ve Sefarad Yahudilerin, Hristiyanlar tarafından zulme uğraması üzerine II. Bayezid, Kemal Reis’i İspanya’ya göndermiştir. İspanyol zulmünden kurtulan Müslümanlar Kuzey Afrika’ya, Sefarad Yahudileri ise İstanbul ve Selanik’e yerleştirilmiştir.
Küçük Kıyamet denilen İstanbul depremi II. Bayezid Dönemi’nde meydana gelmiştir.
Devlet olağanüstü zamanlarda toplamak amacıyla vergi çıkarmıştır. Adı avarız (imdad-ı seferiye) olan vergi bu dönemde ilk kez toplanmıştır.
Dünyada ilk ürün standartlarını belirten kanun Bursa’da çıkarılan Kanunname-i İhtisab-ı Bursa’dır.
Dünyada ilk kez yivli-setli top kullanıldı.
Edirne’de müzikli tedavi yapan darüşşifa açıldı.
Bu dönemde pek savaş olmadığından ve batıya seferler düzenlenmediğinden dolayı ‘’yükselmenin içinde bir duraklama dönemi’’ olarak tarihe geçmiştir.
Yavuz Sultan Selim Osmanlı tarihinde ‘’babasını tahttan indirerek yerine geçen tek padişah’’ olacak ve Bayezid’i tahttan indirecektir.

I. SELİM (YAVUZ) DÖNEMİ (1512-1520)

Osmanlı yükselme dönemi 3. padişahıdır.
Babasını tahttan indirerek yerine geçen tek padişahtır.
Tarihçiler tarafından ‘’8 seneye 80 senelik iş sığdırmış padişah’’ olarak nitelendirilir.
Bu dönemde Bozoklu Celal isyanı çıkmıştır. Bu isyandan sonra Anadolu’da çıkan bütün isyanlara Celali İsyanı denmiştir.
1514 yılında Safeviler ile ilişkiler gerilmiş ve Çaldıran Savaşı yapılmıştır. Van civarlarında yapılan bu savaşta Şah İsmail bozguna uğratılmış; Erzincan ve Bayburt Osmanlı egemenliğine geçmiştir.
1515 yılında Memlüklere bağlı bir şekilde yaşayan Dulkadiroğulları ile Maraş civarlarında Turnadağ Savaşı yapılmıştır. Dulkadiroğullarına son verilmiş ve Maraş, Diyarbakır, Mardin, Bitlis alınmıştır. Böylece Anadolu Türk siyasi birliği kesin olarak sağlanmıştır.
1516 yılında Halep’in kuzeyinde Memlükler ile Mercidabık Savaşı yapılmış ve Osmanlı galip olmuştur.
1517 yılında Memlükler ile tekrar savaşılmış ve yapılan Ridaniye Savaşı’nın galibi yine Osmanlı olmuştur.
Ridaniye Savaşı sırasında yaşanan eş gelişme Avrupa Reformudur.

MERCİDABIK SAVAŞI VE RİDANİYE SAVAŞI SONUÇLARI

Memlükler yıkılmıştır.
Halifelik Osmanlı Devleti’ne geçmiştir. Osmanlı Devleti’nin ilk halifesi Yavuz Sultan Selim olmuştur.
Kutsal Emanetler İstanbul’a getirilmiştir.
II. Selim’e ‘’Mekke ile Medine’nin Hizmetkarı’’ anlamına gelen Hadimü’l Haremeyn-i Şerifeyn unvanı verilmiştir.
Suriye, Filistin, Mısır, Hicaz Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Baharat Yolu, Osmanlı denetimine girmiştir.
Venedikliler Kıbrıs için ödedikleri vergiyi Osmanlı Devleti’ne ödemeye başladı.
Hazine tamamen dolmuştur.

NOT: Memlükler ile yapılan savaşlar sonucunda kazanılan altınlar sarayda 17 odaya yerleştirilmiştir. Bunun üzerine Yavuz Sultan Selim şu vasiyeti vermiştir.

‘’Benim altınla doldurduğum hazineyi, torunlarımdan her kim doldurabilirse kendi mührü ile mühürlesin, aksi halde Hazine-i Hümayun benim mührümle mühürlensin.”

Piri Reis, Dünya haritasını çizmiş ve Yavuz Sultan Selim’e sunmuştur

I. SÜLEYMAN (KANUNİ) DÖNEMİ (1520 – 1566)

Osmanlı yükselme dönemi 4. padişahıdır.
Tahta geçtiği ilk yıllarda isyanlar ile uğraşmıştır. Bu isyanlar:

CANBERDİ GAZALİ İSYANI (1521)

Mısır’da Memlük Devleti’ni diriltmek amacıyla çıkarılan bir isyandır.

AHMET PAŞA İSYANI (1523)

Ahmet Paşa, kendisi yerine Pargalı İbrahim Paşa’nın sadrazam olmasını sindirememiş ve Mısır’a vali olarak atanmak istemiştir.
Mısır’a atanmış ve burada isyan çıkarmıştır. Daha sonra isyan bastırılmış, Ahmet Paşa idam edilmiştir.

KALENDER ÇELEBİ İSYANI (1526)

Bu dönemde çıkan en geniş çaplı isyandır.
Kalender Çelebi, Karaman’dan Maraş’a kadar taraftar toplamış ve isyan etmiştir.
İsyan 1527 yılında İbrahim Paşa tarafından bastırılmıştır.

BABA ZÜNNUN İSYANI (1526)

Arazi konusunda kendisine haksızlık yapıldığını düşünen Baba Zünnun isyan etmiştir.
İsyancı Baba Zünnun, Adana Valisi Piri Bey tarafından öldürülmüş ve isyan bastırılmıştır.

DİĞER İSYANLAR

1527 yılında çıkan Domuzoğlu, Yekçe Bey ve Veli Halife isyanları ile 1529 yılında çıkan Üzeyrli Seyid isyanı Kanuni Dönemi’nin diğer isyanlarıdır.

1521 yılında Belgrat fethi gerçekleşmiştir. Belgrad Kalesi ise Avrupa seferlerinde üs olarak kullanılmıştır.
1522 yılında Rodos Rodos’un alınması ile Suriye ve Mısır deniz yolunun güvenliği sağlandı.
1526’da dünyanın en kısa süren (iki saat) ova savaşı Mohaç Meydan Muharebesi ile Macarlar mağlup edilmiştir.

MOHAÇ MEYDAN MUHAREBESİ NEDENLERİ

Dönemin Fransa Kralı Fransuva, Almanya Kralı Şarlken’e esir düşmüş ve Kanuni’den yardım istemiştir. Bunun üzerine Kanuni, Macaristan’a sefer düzenlemiştir.

MOHAÇ MEYDAN MUHAREBESİ SONUÇLARI

Macaristan alınmış ve Fransa Kralı Fransuva esaretten kurtarılmıştır.
Osmanlı’nın Orta Avrupa’daki egemenliği güçlenmiştir.
Macaristan’ın alınması ile Osmanlı Devleti, Avusturya ile komşu olmuştur.

1529 yılında ilk kez Viyana kuşatıldı. Fakat surların geçilememesi ve kış mevsimi nedeniyle Viyana Kuşatması başarısız olmuştur.
1532 yılına gelindiğinde ise Almanya Seferi gerçekleştirilmiştir. Avusturya İmparatoru Ferdinand, Almanya Kralı Şarlken’e güvenerek Macaristan’ı kuşatmış ve bunun üzerine Kanuni Sultan Süleyman, Şarlken’i savaşa çağırarak Almanya seferine çıkmıştır. Fakat Şarlken, Kanuni’nin karşısına çıkamamıştır. Sonucunda ise Avusturya’nın isteği üzerine İbrahim Paşa (İstanbul) Antlaşması imzalanmıştır.

İBRAHİM PAŞA (İSTANBUL) ANTLAŞMASI (1533)

İbrahim Paşa Antlaşması, Avusturya ve Osmanlı arasında imzalanan ilk antlaşmadır.
Avusturya arşidükü, protokol bakımından Osmanlı sadrazamına eş sayılacak. Böylece Avusturya, Osmanlı İmparatorluğu’nun üstünlüğünü kabul etmiş oldu. (Bu durum Zitvatoruk Antlaşması’na kadar devam edecektir.)
Ferdinand, sahip olduğu Macar toprakları için her yıl 30.000 altın verecek.
Macaristan ve Avusturya arasında yapılacak olan antlaşmalar Osmanlı’nın onayından geçecek.
Avusturya, Macar topraklarına saldırmayacak.
Antlaşma, Avusturya uyduğu sürece devam edecek.

1534 yılında Irak fethedildi.
1535 yılında Fransızlar ile ilk kez Kapitülasyon Antlaşması imzalandı. Antlaşma iki hükümdardan birinin ölümü ile sonlanacaktı. Bu antlaşmaya göre:

KAPİTÜLASYONLAR ANTLAŞMASI (AHD-İ ATİK) (1535)

Fransa’ya ait ticaret gemileri Osmanlı sularında serbestçe dolaşıp istedikleri limana girebilecek.
Fransa’dan alınan vergi, diğer ülkelerden alınan vergiden daha az olacak.
Osmanlı Devleti’nde yaşayan Fransızlar din ve mezheplerinde serbest olacak.
Fransız tüccarlar ile Türkler arasında gerçekleşecek davalara Türk mahkemeleri bakacak, mahkemede bir Fransız tercüman bulunacak.
Fransız tüccarların kendi aralarında gerçekleşecek olan davalarına Fransız yargıç bakacak.

Kanuni Sultan Süleyman, Cezayir Bey’i olan Hızır Reis’e Kaptan-ı Derya olması için teklifte bulundu. Hızır Reis’in teklifi kabul etmesiyle Cezayir, Osmanlı topraklarına katıldı.
1538 yılında Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Preveze Deniz Savaşı’nda Venedik ve Haçlılardan oluşan donanma mağlup edilmiş ve böylece Akdeniz bir Türk Gölü olmuştur. Alınan bu zafer günümüzde 27 Eylül Donanma Günü olarak kutlanır.
1551 yılında Turgut Reis önderliğinde Trablusgarp fethedilmiştir. Ardından Turgut Reis Beylerbeyliği’ne getirilmiştir.
1555 yılına kadar İran’a 3 sefer düzenlenmiş ve sonucunda İran ile yapılan ilk resmi antlaşma olan Amasya Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma İran ile olan sorunu bir süre için çözümlemiştir.
1560 yılında Haçlılar Kuzey Afrika’da Cerbe Deniz Savaşı ile mağlup edildi.
Kanuni Dönemi’nde Hindistan’a 4 sefer düzenlemiş fakat başarısız olunmuştur.

HİNT DENİZ SEFERLERİ

NEDENLERİ

Portekizlilerin Müslüman tüccarların ticaretini engellemesi
Kanuni’nin Baharat Yolu’nun güvenliğini sağlamak istemesi
Hindistan’daki Gücerat hükümdarının Kanuni’den yardım istemesi

SONUÇLARI

Yemen, Sudan sahil şeridi, Habeşistan’ın bir kısmı ve Umman Osmanlı’ya katıldı.
Osmanlı’nın tam anlamıyla istediğini elde edememesine rağmen Arap Yarımadası’nı tamamen denetimi altına aldı.
Portekiz’in Hindistan faaliyetleri engellemedi.
Akdeniz Limanları önemini yitirdi.
Baharat Yolu ve Hint ticareti elden çıktı.
Kızıldeniz ve Basra Körfezi Osmanlı denetimine girdi.

BAŞARISIZ OLUNMASININ NEDENLERİ

Osmanlı gemilerinin okyanusa dayanıklı olmaması
Portekiz donanmasının güçlü olması
Bölgenin uzak olması
Osmanlı denizcilerinin Hint Denizi’ni yeterince tanımamaları
Hindistan’daki Müslümanların Osmanlılara yardımda bulunmaması
Seferlere gereken önemin verilmemesi

SEFERE KATILANLAR

I. Hint Seferi: Hadım Süleyman
II. Hint Seferi: Piri Reis
III. Hint Seferi: Murat Reis
IV. Hint Seferi: Seydi Ali Reis

NOT 1: Piri Reis, Hint Seferlerinin ardından Kanuni’nin emri üzerine idam edilmiştir.

NOT 2: Seydi Ali Reis, Hint Seferi sırasında Miratü’l Memalik adlı eserini yazmıştır.

Osmanlı Devleti’nin en süre tahtta kalan padişahı Kanuni olmuştur.
Pargalı İbrahim’in teşviki ile Üç Güzeller Heykeli İstanbul’a getirilmiştir.
Osmanlı padişahları arasında en çok gazel yazandır. Mahlası Muhibbi’dir.
İtalyan Ressam Titian’a kendi portresini yaptırmıştır.
Osmanlı sarayına ilk kez Fransız Elçi bu dönemde gelmiştir.

SADRAZAM SOKULLU MEHMET PAŞA DÖNEMİ (1566 – 1579)

Osmanlı Devleti yükselme dönemi sadrazamlarındandır. Kanuni Sultan Süleyman’ın son dönemlerinde, II. Selim ve III. Murat dönemlerinde sadrazamlık yapmıştır.
1571 yılında Venediklilerden Kıbrıs Adası alınmıştır. Kıbrıs’ın ellerinden alınması ve Papa’nın kışkırtmaları üzerine İnebahtı Deniz Savaşı gerçekleşmiştir.

İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI SONUÇLARI

Osmanlı Devleti’nin aldığı ilk büyük deniz yenilgisidir.
Osmanlı donanması ilk kez yakılmıştır.
Bu savaşta ünlü yazar Cervantes’te savaşmış ve kolu kopmuştur. Sokullu bunun üzerine ‘’Siz bizim sakalımızı kestiniz ama biz sizin kolunuzu kestik. Kesilen kol geri çıkmaz ama kesilen sakal daha gür çıkar.’’ demiştir.

İnebahtı yenilgisinin ardından Osmanlı donanması güçlendirilmiş ve 1574 yılında Tunus fethedilmiştir.
1576 yılında Fas Sultanlığı Osmanlı himayesi altına girmiştir. Bu durumu kabul etmeyen Portekiz ile Vadi-üs Seyl Savaşı yapılmış ve Osmanlı galip gelmiştir.
Sokullu Mehmet Paşa, Osmanlı’da kaptan-ı deryalık, Rumeli beylerbeyliği ve vezirlik yapmıştır.
Sokullu Mehmet Paşa’nın projeleri:

DON – VOLGA PROJESİ

Rusların Karadeniz’e inmesini engellemek ve Kırım’ı korumak amaçlanmıştır.
Bu proje sayesinde İran kontrol altına alınacak ve Orta Asya Türkleri ile bağlantı kurulacaktı.
Proje için Mimar Sinan görevlendirilmiş ancak Sinan bu sırada vefat etmiştir.
Rus saldırıları, mevsimin kış olması, Kırım hanlarının isteksizliği sonucunda başarıya ulaşılamamıştır.
1953 yılında SSCB zamanında açılmıştır.

SÜVEYŞ PROJESİ

Bu proje ile coğrafi keşifler sebebi ile kötüleşen Akdeniz ticaretini canlandırmak istenmiştir.
Kızıldeniz ile Akdeniz’i bağlamak amaçlanmıştır. Bu sayede Baharat Yolu Akdeniz’e çevrilecek ve ticaret canlanacaktı.
1869 yılında Fransa’nın girişimleri ile açılmıştır.
1888 yılında tüm dünya gemilerine geçiş hakkı tanınmıştır.

KARADENİZ – MARMARA PROJESİ

Bu proje ile Karadeniz ve Marmara birleştirilmek istendi.
İlk kez Kanuni Dönemi’nde projelendirilen çalışmaya III. Murat, IV. Mehmet, III. Mustafa, II. Mahmut, Abdülmecid ve Abdülaziz de katkıda bulunmuştur.

Osmanlı Yükselme Dönemİ notları burada bitmiştir. Devamı için buraya tıklayabilirsiniz.