MODERNİST ŞAİR: YAHYA KEMAL BEYATLI

Yahya Kemal Beyatlı , çağdaş Türk şiirinin oluşum evresinde kendisinden çok söz ettiren şairlerden biridir. Şairliğin yanı sıra diplomat, yazar ve siyasetçidir.

YAHYA KEMAL BEYATLI ÇOCUKLUK YILLARI

Asıl adı Ahmed Agah’tır, 1884 yılının Aralık ayında Üsküp’te doğmuştur. Osmanlı sancakbeyinin soyundan gelen Beyatlı varlıklı bir ailenin çocuğudur. Ailesinin çiftliğinde doğayla iç içe bir çocukluk geçirmiştir.

Yahya Kemal Beyatlı , eğitim hayatına mahalle mektebinde başlamıştır. İyi bir öğretmene denk gelememiş ve bu yüzden burada başarısız bir öğrencilik dönemi geçirmiştir. Bunun üzerine, babası onu çağdaş eğitim veren bir okula yazdırmış ve oğlunun okulu severek daha başarılı bir öğrenci olmasını sağlamıştır.

12 yaşındayken ailesi ile Selanik’e taşınan Yahya Kemal Beyatlı, aradan bir yıl geçtikten sonra annesini kaybetmiştir. Annesinin ölümünden derin ızdırap duymuş ve bunu şiirlerine de yansıtmıştır.

  Yahya Kemal Beyatlı‘nın Ufuklar şiirinden bir kesim:

Annemin na’şını gördümdü;
Bakıyorken bana sabit ve donuk gözlerle,
Acıdan çıldıracaktım.
Aradan elli dokuz yıl geçti.
Ah o sabit bakış el’an yaradır kalbimde,
O yaşarken o semavi, o gülümser gözler
Ne kadar engin ufuklardı bana;
Teneşir tahtası üstünde o gün,
Bakmaz olmuşlardı artık bu bizim dünyaya.

YAHYA KEMAL’İN PARİS YAŞANTISI

1902 yılında Robert Koleji’nde eğitim almak için İstanbul’a yerleşmiştir. İstanbul’da Jön Türkler ile tanışmış ve onların da etkisiyle 1903 yılında Paris’e gitmiştir. Burada hızlı bir şekilde Fransızcayı öğrenmiştir. Çocukluğunda babasıyla birlikte arkadaş toplantılarına katılan Yahya Kemal, toplantıda yapılan tartışmalar sayesinde edebiyat ve siyasete küçük yaşta ilgi duymaya başlamış ve Paris’te siyasal bilimler okumak için Sorbonne Üniversitesine kaydını yaptırmıştır. Aldığı tarih derslerinde Osmanlı Devleti’nden neredeyse hiç bahsedilmemesi üzerine Türk tarihi üzerine çok eğilmiş ve bu durum asıl derslerinde başarısız olmasına sebep olmuştur.

Yahya Kemal Beyatlı , Paris’te dokuz yılını geçirmiştir. Buradaki yaşantısı O’nun siyasal düşüncelerinin gelişmesinde, batı edebiyatını tanıyıp kendine özgü bir edebiyat algısının oluşmasında çok etkili olmuştur.

YAHYA KEMAL’İN İSTANBUL’A DÖNÜŞÜ

 1912 yılında yurda dönen Beyatlı, geldiği sene Darüşşafaka Lisesi’nde ve daha sonra Darülfünun’da  (İstanbul Üniversitesi’ne) tarih ve edebiyat dersleri verdi.

 KURTULUŞ SAVAŞI YILLARI

Kurtuluş Savaşı yıllarıydı. Milli mücadele gerçekleşiyordu ve öğrencileriyle birlikte Yahya Kemal Beyatlı da bu mücadelenin büyük destekçilerinden olmuştu. 1921 yılında İleri (Ati) gazetesinde başyazar olarak Kurtuluş Savaşı’nı destekleyici yazılar yazıyor ve yayımlıyordu. Yine 1921 yılında, dönemin genç yazarlarından olan Ahmet Hamdi Tanpınar, Nurullah Ataç, Mustafa Nihat Özön ile birlikte Dergah dergisini çıkardılar. Dergah dergisinin yayım politikası Milli Mücadeleyi desteklemekti.

 SİYASİ YAŞAMI

Yahya Kemal, 1922 yılında Lozan Barış Konferansı’na danışman olarak katılmıştır. 1923 yılında ise Urfa’dan milletvekili seçilerek meclise girmiştir. 1926’da Varşova’da, 1929’da Madrid’de elçilik görevleri yaptı. 1934 – 1943 yılları arasında önce Yozgat daha sonra Tekirdağ’dan milletvekili seçilerek tekrar meclise girdi. 1948 yılında ise bir yıl boyunca Karaçi büyükelçiliği yapıp emekli oldu.

ŞAİRLİK YAŞAMI

1948 yılında emekli olan Yahya Kemal Beyatlı İstanbul’a yerleşti ve yaşamının sonuna kadar şiirleriyle ilgilendi. Şiirlerinde İstanbul semtlerine, Boğaziçi’nin güzelliğine, Osmanlı tarihine, müziğine ve mimarisine duyduğu hayranlığın yanında doğa, aşk ve ölüm konularını işledi.

Yahya Kemal, şiirlerinde sade bir İstanbul Türkçesi kullanıyor, ses uyumu kurmaya özen gösteriyordu. Batı şiirini iyi biliyor, divan ve batı şiirinin olumlu özelliklerini birleştiriyordu. Böylelikle kendine has bir şiir anlayışı geliştirdi.

Yahya Kemal, aruz veznini Türkçe’ye ustalıkla uyarlayan son şairdir. Ok şiiri hece ölçüsüyle yazdığı tek şiirdir.

YAHYA KEMAL BEYATLI ŞİİRLERİ

Sessiz Gemi, Akıncılar, Ok, İstinye, Mehlika Sultan, Ses, Rindlerin Akşamı, Bir Başka Tepeden, Vuslat, Geçmiş Yaz,  Eylül Sonu, Hayal Şehir, Ufuklar Yahya Kemal Beyatlı şiirleri arasındadır. Kapanışı Ok Şiiri alıntısı ile yapalım.

                    OK Şiiri

Yavuz Sultan Selim Han’ın Önünde

Ok atan ihtiyar Bektaş Subaşı,

Bu yüksek tepeye dikti bu taşı

O Gazi Hünkar’ın mutlu gününde…