EN SEVİLEN RUBAİLERİN SAHİBİ: ÖMER HAYYAM
Ömer Hayyam ve Hayatı
Ömer Hayyam tam ismiyle Gıyaseddin E’ul Feth Ömer İbni İbrahim el-Hayyam 1048 yılında şuan İran sınırları içerisinde bulunan Nişabur kentinde çadır yapma işiyle ilgilenen bir ailenin çocuğu olarak hayata gözlerini açmıştır. Zaten Hayyam ‘’çadır yapan’’ anlamına gelir. Selçuklu Devleti’nin en iyi vezirlerinden olan Nizamülmülk ile aynı dönemde yaşamıştır ve O’nun ile aynı medresede çok bilinen bir âlim olan Muvaffakeddin Abdüllatif ibn el Lübad’dan eğitim almış ve onlarla hayatı boyunca ilişkide kalmıştır. Buna ek olarak bazı kaynaklar Hasan Sabbah’ın da bu medresede Ö. Hayyam ile eğitim aldığını ve çok yakın dost olduğunu söylerken diğer bazı kaynaklar ise onların çağdaş olmadığını iddia eder. Ayrıca, Hayyam’ın Nizamülmülk’ten yaşça küçük olduğu ve aynı medresede beraber ders alamayacakları da iddialar arasındadır. Yani Ömer Hayyam, Nizamülmülk ve Hasan Sabbah arasındaki ilişkinin boyutu tam olarak bilinmemektedir.
Ö. Hayyam, Muvaffakeddin Abdüllatif ibn el Lübad dışında araştırmacı olan Muhammed Mansuri’den ve Nişabur’un en bilinen hocalarından olan Mowaffaq’dan da eğitim almıştır.
Şair, yazar, bilim adamı, astronom, filozof ve matematikçi olan Ömer Hayyam 1048’de doğduğu yer olan Nişabur kentinde, 1131 yılında gözlerini hayata yummuştur.
Ömer Hayyam’ın Çalışmaları
Ömer Hayyam, yazdığı rubailerden yola çıkılarak şaraba ve eğlenceye düşkün bir insan olarak bilinir. Yazmış olduğu rubailerde özgür bir şekilde akıl yürütme görünür. Kuralsızdır ve sınırları kabul etmez. Hayyam’ın bilinen 150 civarı rubaisi vardır fakat kendisine ait olmayan, O’na mâl edilen bine yakın rubai bulunur. Bu yönünün dışında çok iyi bir matematikçi ve bilim adamı kimliğiyle de karşımıza çıkar. Farklı birçok dalda bilimsel eserlere imza atmıştır. Matematikte, bilinmeyen denklemlerde, bilinmeyene ‘’x’’ denilmesinin kökeninde Hayyam’ın yazmış olduğu bu bilimsel eserlerden biri vardır. ‘’Binom açılımını’’ ilk kendisi kullanmıştır. Ayrıca astronomi konusunda da uzmandır. Güneş yılı esaslı olan Celali Takvim kendisine aittir. Ön adı Celalettin olan Selçuklu Hükümdarı Melikşah’a sunmuştur. Ayrıca Melikşah’ın danışmanlığını da yapmıştır.
