BALKAN SAVAŞLARI – I. BALKAN VE II. BALKAN SAVAŞLARI (1912 – 1913)

Balkan devletlerinin Osmanlı’dan bağımsızlıklarını kazanmak ve gelişmek için başlattıkları savaşlar Balkan Savaşları olarak anılmaktadır. Balkan Savaşları ilk olarak Osmanlı Devleti’ne karşı başlamıştır. I. Balkan Savaşı sonucunda Osmanlı’dan en fazla payı alan Bulgaristan’a karşı ise II. Balkan Savaşı başlatılmıştır.

I. BALKAN SAVAŞI (1912)

• Bulgar ve Sırp kiliseleri birleşmiş ardından Yunanistan ve Karadağ ittifakı ile güçlenip Balkan Savaşları için hazır hale gelmişlerdir.
• Rusya’nın kışkırtmaları ve Osmanlı’yı Balkanlardan atma isteği Balkan Savaşı’nın nedenleri arasındadır.
• Savaşın tarafları:

• Savaş, Karadağ’ın saldırısıyla 8 Ekim 1912 tarihinde başlamıştır.
• Karadağ, Yenipazar’a; Sırplar, İşkodra ve Manastır’a; Yunanlar, Yanya ve Selanik’e, Bulgarlar, Edirne, Lüleburgaz ve Kırklareli’ne saldırmıştır.

NOT: Lüleburgaz’daki savaş sırasında Şükrü Paşa ile Kazım Karabekir Bulgar ordusuna esir düşmüştür.

• Ayrıca Yunanlar Bozcada (Tenedos) ve Gökçeada (İmroz) dışındaki tüm adaları işgal etmiştir.
• Balkan Savaşı sırasında kargaşadan yararlanan Arnavutluk bağımsızlığını ilan etmiştir. Böylece Osmanlı Devleti’nden ayrılan son Balkan devleti Arnavutluk olmuştur.
• Büyük bir saldırı altında Osmanlı Devleti çok zor durumda kalmış ve ateşkes istemek zorunda kalmıştır.

I. BALKAN SAVAŞI ve OSMANLI ATEŞKESİ

Osmanlı Devleti I. Balkan Savaşı’nı neden kaybetti? Maddeler halinde savaşın kaybedilme sebepleri:

• Osmanlı’nın dört cephede birden savaşması
• Ordunun içine siyasetin karışması sonucunda emir – komuta zincirinde bozulmaların meydana gelmesi
• Ordunun gençleştirilmesi politikası sonucunda deneyimli subayların savaşta yer almaması
• Osmanlı ordusunun silah ve malzeme bakımından eksiklik yaşaması

Savaşın kaybedilmesi sonucunda 30 Mayıs 1913 tarihinde Londra Antlaşması imzalanmıştır.

LONDRA ANTLAŞMASI (30 MAYIS 1913)

• Osmanlı Devleti ile Balkan Devletleri arasında imzalanan antlaşmadır.
• Osmanlı Devleti Midye – Enez hattına çekilmiş ve buranın batısındaki toprakları kaybetmiştir.
• Kaybedilen topraklar:

Selanik, Güney Makedonya, Girit	Yunanistan’a
Edirne, Kırklareli, Dedeağaç, Trakya	Bulgaristan’a
Kuzey ve Orta Makedonya	Sırbistan’a bırakılmıştır.

• Arnavutluk ve Ege Adalarının durumu Avrupalı devletlerin kararına kalacaktır.

Londra Antlaşması’nın Sonuçları

• Londra Antlaşması sonucunda Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda toprağı kalmadı.
• İlk defa Osmanlı Türkleri ile ilgili azınlık sorunu çıktı.
• Balkanlardan Anadolu’ya Türk Göçü başladı. Göç sırasında yaşanan açlık ve sefaletten dolayı henüz Anadolu’ya varamadan yüz binlerce Türk öldü.
• Ege Adaları kıta sahanlığı sorunu ortaya çıktı.

BAB-I ALİ BASKINI (23 OCAK 1913)

• Balkan Savaşı’nın kaybedilmesinin üzerine İttihat ve Terakkiciler Kamil Paşa hükümetini devirmiş, sadrazamlığa baskıyla Mahmut Şevket Paşa’yı getirmişlerdir.
• Bab-ı Ali Baskını Osmanlı tarihindeki ilk hükümet darbesi olmuştur.

NOT: Bu bir rejim darbesi değildir.

• Baskında etkili olan isimler Enver Bey ve Talat Bey
• Baskının ardından Enver Bey, Cemal Bey ve Talat Bey üçlü yönetim oluşturmuştur.
• Dünya Savaşı’na kadar sürecek olan bu dönem Triumvirik (üçlü yönetim) veya Üç Paşalar Dönemi olarak bilinir.

II. BALKAN SAVAŞI (1913)

II. Balkan Savaşı tarafları:

NOT: I. Balkan Savaşı’nda olmayıp II. Balkan Savaşı’nda olan devlet Romanya’dır.

II. BALKAN SAVAŞI NEDENLERİ

• I. Balkan Savaşı sonucunda en büyük payı alan Bulgaristan diğer Balkan devletlerinin tepkisini çekmiştir.
• Bulgaristan’ın Ege Denizi’ne kadar ilerlemesini Yunanistan hoş görmemiştir.
• Osmanlı Devleti’nin bölgeden çıkmasıyla yaşanan otorite boşluğu da II. Balkan Savaşı sebepleri arasındadır.

GELİŞMELER

• Yunanistan, Sırbistan, Karadağ ve Romanya Bulgaristan’a karşı ittifak oluşturmuşlardır.
• Osmanlı Devleti Bulgaristan’ın zor durumundan yararlanarak Bulgarları kovalamış; Edirne ve Kırklareli’ni geri almıştır.

NOT: Edirne ve Kırklareli I. Balkan Savaşı sırasında kaybedilmiş, II. Balkan Savaşı sırasında ise geri alınmıştır. Yani Balkan Savaşları sonucunda Edirne ve Kırklareli yine Osmanlı’nındır.

• Özellikle Enver Paşa Doğu Trakya’nın alınmasında etkili olmuştur.
• Enver Paşa’ya başarılarından dolayı Edirne Fatihi denmiştir.

II. BALKAN SAVAŞI SONUCUNDA İMZALANAN ANTLAŞMALAR

Balkan Devletleri kendi aralarında Bükreş Antlaşması imzalamıştır. Bu antlaşmada en zararlı çıkan devlet Bulgaristan olmuştur. Osmanlı Devleti ise Yunanistan, Bulgaristan ve Sırbistan ile antlaşmalar imzalamıştır.

II. Balkan Savaşı sonucunda Osmanlı Devleti’nin imzaladığı antlaşmalar:

ANTLAŞMA	İMZALANAN ÜLKE	İÇERİĞİ
İstanbul Antlaşması 29 Eylül 1913	Bulgaristan ile	Meriç Nehri Bulgaristan ile Osmanlı arasında sınır kabul edildi. Edirne, Kırklareli, Tekirdağ (Doğu Trakya) Osmanlı’da; Kavala ve Dedeağaç Bulgaristan’da kaldı. Bulgaristan’da kalan Türklerin hakları garantilendi.
Atina Antlaşması   14 Kasım 1913	Yunanistan İle	Yanya, Girit ve Selanik Yunanistan’a bırakıldı. Ege Adaları’nın durumu büyük devletlerin kararına bırakıldı. Yunanistan’da kalan Türklerin hakları garantilendi.
İstanbul Antlaşması   13 Mart 1914	Sırbistan ile	Sırbistan’da kalan Türklerin hakları görüşüldü.

 

NOT: Yunanistan ve Bulgaristan ile yapılan antlaşmalarda azınlık ve sınırlar; Sırbistan ile yapılan antlaşmada ise azınlıklar ve taşınmaz mallar gündem olmuştur.

 

1913 yılında Balkan Savaşları bitmiş ve 1914 yılında I. Dünya Savaşı başlamıştır. 

Sitemizin tarih menüsünden tüm Kpss Tarih notlarına erişebilirsiniz. Notlar konularına göre sırasıyla gitmektedir. Güncel ve ayrıntılıdır.