ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ VE II.TÜRK BEYLİKLERİ

Bu yazımızda Kpss Tarih dersi içerisinde yer alan konulardan biri olan Anadolu Selçuklu Devleti ve II. Türk Beyliklerini anlatacağız.

 ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ (1077-1308)

• 1075 yılında Süleyman Şah, Melik Şah’ın fermanı ve Abbasi Halifesi’nin menşuruyla Anadolu Selçuklu Devleti’ni İznik’te kurmuştur.
• Boğazlarda hakimiyet kuruldu ve batı sınırlarını güvence altına almak için Bizans ile Drakon Çayı Antlaşması imzalandı.
• Haçlı Seferi nedeniyle I.Kılıçarslan başkenti Konya’ya taşıdı.
• Anadolu Selçuklu Devleti merkezi Konya’ya taşınarak Diğer Türk beyliklerine yakın olundu ve üstlerinde hakimiyet kuruldu. Anadolu’da siyasi birliği sağlayan ilk Türk devletidir.
• Mesut döneminde Anadolu’dan ilk kez Türkiye diye bahsedildi ve devletin ilk bakır parası basıldı.
• Mesut’tan sonra yerine oğlu II.Kılıçarslan geçti.
• Kılıçarslan döneminde dünyanın ilk uluslararası fuarı olan Yabanlu Pazarı kuruldu. Bu pazarda Gayrimüslimler Rum diyarından ve Venedik’ten gelen malları; Müslümanlar ise İpek Yolu ile gelen malları sergilerdi. Venedik ve Kıbrıslı Rumlardan gelen mallar Antalya’dan Suğdak’a; Çin’den gelen mallar Sivas’a giderdi.
• 1176 yılında Miryokefalon Savaşı ile Bizans mağlup edildi. Böylece Anadolu’nun Türk yurdu olduğu anlaşıldı. Bu yönüyle Miryokefalon Savaşı, Yurttutan olarak adlandırılır.
• Bu savaştan sonra Anadolu’dan ‘’Türkiye’’ olarak bahsedilmiştir.
• Anadolu’nun ilk kervansarayı olan Alay Han yaptırıldı.

Anadolu Selçuklu Devleti Ticareti Hakkında → Anadolu Selçuklu Devleti’nde Kervansaraylarda 3 gün boyunca konaklama ücretsizdi. → Eğer tüccar, Anadolu Selçuklu Devleti’nin ticaret yolunu kullanırken ölürse tüccarın malının parası Anadolu Selçuklu tarafından ödenecekti. Böylece sigorta sistemini başlatmış oldu. → Bizans’ta alınan vergiler %10 iken, Anadolu Selçuklu Devleti’nde %2 idi. → Antalya, Alanya, Sinop ve Kırım limanlarına ticari amaçlı tersaneler inşa ettiler. → Ahi teşkilatını geliştirdiler. → Venedikliler ile ilk ticaret antlaşmasını imzaladılar.

• Bu devlette ilk altın parayı ‘’II.Kılıçarslan’’ bastırdı.
• Antalya ‘’I. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde’’ ele geçirildi ve Hristiyanlar için ‘’Mina’’ adında mahalleler kuruldu. Samsun ele geçirildi. Venedikliler ile ticaret antlaşması yapıldı.
• Anadolu Selçukluların ilk hastanesi ‘’Gevher Nesibe Darüşşifası’’; ilk medresesi ise ‘’Koca Hasan Medresesi’’ Gıyaseddin döneminde inşa edildi.
• Gevher Nesibe Darüşşifası dünyada bulunan ilk tıp okuludur.
• ‘’I. İzzettin Keykavus’’ döneminde Sinop şehri fethedildi. Keykavus, Abbasi Halifesinden Sultan’ül Galip unvanını almıştır.
• Anadolu’nun ilk tersanesi Keykavus döneminde Sinop’ta açıldı.
• ‘’I. Alaaddin Keykubat’’ Alanya’yı yıktırarak Konya’ya benzetti. Günümüz Konyaaltı Plajı ismi bu olayla bağlantılıdır.
• İlk donanma kuruldu.
• Kervansaraylar ve yollar üzerinde malların korunması amacıyla dünyada ilk kez sigortacılık faaliyetleri başladı.
• Kendilerini Büyük Selçuklu Devleti’nin varisi olarak göre Harzemşahlar ile 1230 yılında Yassıçemen Savaşı yapıldı ve bu savaşı Sultan Alaaddin kazandı. Fakat bu savaşı kazanarak Moğolların devamı olan İlhanlılar ile aralarında tampon olan bölgeyi ortadan kaldırıp onlarla komşu oldu ve bu durum Selçuklular için olumsuzluklara sebep oldu.
• 1240 yılında ‘’II. Gıyaseddin Keyhüsrev’’ döneminde Türk tarihinin ilk dini nitelikli isyanı olan Babai veya Baba İshak İsyanı çıkmış ve bu isyan 2 yıl boyunca devam etmiştir.
• 1243 yılında Baycu Noyan liderliğindeki İlhanlılar ile Kösedağ savaşı yapıldı ve Anadolu Selçuklu Devleti, İlhanlılar tarafından mağlup edildi. Bu durum Anadolu siyasi birliğinin bozulmasına sebep oldu ve II. Beylikler dönemi başladı. Anadolu Selçuklu Devleti ise İlhanlılara bağlı hale geldi.

• Moğol hakimiyeti altına giren Anadolu Selçuklu Devleti , 1308 yılında son hükümdarları II.Mesud’un ölümünden sonra yıkıldı ve II. Anadolu Türk Beylikleri dönemi başlamış oldu.

II. TÜRK BEYLİKLERİ

Beyliğin Adı	Beyliğin Merkezi	Denizcilik Faaliyetleri	Özellikleri
Karamanoğulları	Konya/Karaman	Yok	→ Anadolu Selçuklu Devleti’nin varisi olarak görülürler.   → Resmi dilleri Türkçe’dir. → Osmanlı Devleti’ni çok uğraştırmıştır.
Osmanoğulları	Söğüt/Domaniç	Yok (başlarda yoktu)	→ Merkezi otoritesi en yüksek olandır.   → Osmanlı İmparatorluğu
Karesioğulları	Balıkesir/Çanakkale	Var	→ Osmanlı Devleti’ne katılan ilk beyliktir.   → Denizci bir beyliktir. Osmanlı’ya katılmasıyla Osmanlı Devleti de donanmaya sahip oldu.
Dulkadiroğulları	Maraş	Yok	→ Osmanlı Devleti’ne son katılan beylik.
Hamitoğulları	Antalya	Var	→ Topraklarını yönetecek oğulları yoktu bu yüzden  para ile Osmanlı Devleti’ne katıldılar.
Germiyanoğulları	Kütahya	Yok	→ Osmanlı Devleti’ne çeyiz yoluyla katıldılar.
Aydınoğulları	Aydın	Var	→ Venediklilere kapitülasyon veren ilk Türklerdir.   → Anadolu’nun İbni Sina’sı olan Hacı Paşa bu beylikte yaşamıştır.
Menteşeoğulları	Muğla	Var	–
Candaroğulları	Sinop/ Kastamonu	Var	–
Ramazanoğulları	Adana	Var	→ Kendi istekleriyle Osmanlı Devleti’ne katılmışlardır.
Saruhanoğulları	Manisa	Var	–
Canikoğulları	Samsun	Var	–

Sonraki konu olan Anadolu Selçuklu Devleti ve II.Türk Beylikleri Kültür-Medeniyet konusu için buraya tıklayınız.