Tarih

MEŞRUTİYETİN YENİDEN İLANI: İKİNCİ MEŞRUTİYET DÖNEMİ

İstibdat Dönemi sırasında Osmanlı Anayasası 30 yıl boyunca askıda kaldı. 1908 yılında ise yeniden ilan edilmesi ile İkinci Meşrutiyet Dönemi başladı.

İçindekiler

MEŞRUTİYETİN İKİNCİ KEZ İLAN EDİLME SEBEPLERİ

  • Bütün Osmanlı halkını Osmanlıcılık fikri ile bir arada tutarak dağılmayı önleme isteği
  • İttihat ve Terakki üyelerinin Meşrutiyet yönetimi için baskı yapmaları
  • Osmanlı’ya ait olan Makedonya için İngiltere ve Rusya’nın Reval’de görüşmeler yapması
  • Serez’den bir ordunun padişaha baskı yapmaya geleceği haberleri

II. MEŞRUTİYET’İN İLANI (24 TEMMUZ 1908)

  • Reval Görüşmeleri sonucunda Makedonya’nın bağımsız olması kararlaştırılınca İttihatçılar ayaklanma başlattı ve Meşrutiyet’i yeniden ilan ettirmek için Hürriyet Taburları kurdular.

Reval Konferansı’nda Görüşülen Konular Nelerdir?

Makedonya’da bazı düzenlemeler / ıslahatlar yapılması

Boğazların durumu

Osmanlı azınlıkları

  • İttihatçıların başlattığı ayaklanmaya bölge halkının da katılması durumu güçlendirdi ve Selanik Hükümet Konağı işgal edildi.
  • Sultan Abdülhamid isyanların genişlemesi üzerine 24 Temmuz 1908’de II. Meşrutiyet’i ilan ederek Kanuni Esasi’yi yeniden yürürlüğe koymuştur.

NOT: Osmanlı Devleti’nde bu olaylar yaşanırken;

Girit, Yunanistan’a bağlandı.

Bosna – Hersek, Yunanistan’a bağlandı.

Bulgaristan, bağımsızlığını ilan etti.

 İYD-İ MİLLİ

  • Meşrutiyet’in ilanı için kutlanmaya başlanan milli bayramdır.
  • İyd-i Milli Osmanlı Devleti’nin tek milli bayramıdır.
  • 1909 yılında kutlanmaya başlamış ve 1934 yılında ise son kez kutlanmıştır.
  • 27 Mayıs 1935 tarihinde kabul edilen kanunla kaldırılmıştır.

II. MEŞRUTİYET’İN İLANININ SONUÇLARI

  • İttihat ve Terakki’nin yönetim üzerinde gücü artmıştır.
  • Osmanlı Devleti’nde ilk kez çok partili hayat başlamıştır.
  • Osmanlıcılık ve İslamcılık gibi fikir akımları yerini Turancılık (Pantürkizm) fikir akımına bırakmıştır.

İKİNCİ MEŞRUTİYET DÖNEMİ SİYASİ PARTİLERİ

İkinici Meşrutiyet Dönemi sırasında 1908, 1912, 1914, 1919 yıllarında olmak üzere 4 genel seçim yapılmış ve 24 hükümet kurulmuştur.

İkinci Meşrutiyet Dönemi Siyasi Partiler Listesi

  • İttihat ve Terakki Fırkası
  • Hürriyet ve İtilaf Fırkası
  • İttihad-i Muhammedi Fırkası
  • Osmanlı Ahali Fırkası
  • Osmanlı Ahrar Fırkası
  • Mutedil Hürriyetperveran Fırkası
  • Osmanlı İhtilal Fırkası
  • Osmanlı Demokrat Fırkası
  • Osmanlı Sosyalist Fırkası
  • Osmanlı İbad Fırkası

İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ

  • 1889 yılında 12 kişinin katılımı ile Edirnekapı’da Aluş Ağa başkanlığında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin temeli olan İttihad-i Osmani Cemiyeti kurulmuştur.
  • 1889 yılındaki bu toplantıya İnciraltı Toplantısı veya Onikiler Toplantısı da denilmiştir.
  • Cemiyetin Avrupa teşkilatı da kurulmuştur.
  • İttihat ve Terakki Cemiyeti, 1906 yılında Mustafa Kemal tarafından Şam’da kurulan Vatan ve Hürriyet Cemiyeti ile birleşmiştir.
  • 1912 yılında iktidar partisi olan İttihat ve Terakki Fırkası 1918 yılında kendisini feshetmiştir. Üyelerinin bir kısmı Teccedüt Fırkası’nı kurarak kaldıkları yerden devam etmiş bir kısmı ise Milli Mücadele’de yer almıştır.
  • İttihat ve Terakki Cemiyeti yapılanma ve kuruluş bakımından İtalyan Carbonari Mason Teşkilatı’na benzemektedir.
  • Partinin ideolojisi Turancılık (Pantürkizm) olmuştur.
  • Önemli İttihat ve Terakki Cemiyeti üyeleri:

İttihat ve Terakki Cemiyeti Önemli Üyeleri

  • İbrahim Temo
  • Abdullah Cevdet
  • Asaf Derviş
  • Çerkez Mehmet Reşit
  • İshak Sukuti
  • Mekkeli Sabri
  • Aluş Ağa
  • Giritli Şefik
  • İttihatçıların çıkardığı bazı yayın organları:

Bazı İttihatçı Yayın Organları

  • Meşveret
  • Mizan
  • İçtihat
  • Terakki
  • Şuray-ı Ümmet

OSMANLI AHRAR FIRKASI

  • Prens Sabahaddin önderliğinde kurulmuştur.
  • Volkan ve Serbesti gazeteleri Ahrar Fırkası’nı desteklemiştir.
  • 31 Mart Olayının baş rollerinden olan siyasi partidir.

31 MART OLAYI (13 NİSAN 1909)

Devleti 30 yıldır Abdülhamid yönetiyordu. Bu durumdan memnun olan kesim meşrutiyetin geri getirilmesinden hoşnut değildi, monarşiyi tekrar istiyorlardı. Mutlak Monarşiyi tekrar getirmek isteyen saltanat yanlıları, Volkan Gazetesi yazarı Derviş Vahdeti önderliğinde 31 Mart Olayını gerçekleştirdiler.

Bu olayda halk bazı gazeteler aracılığıyla kışkırtılmıştır.

31 MART OLAYI’NDA HALKI KIŞKIRTAN GAZETELER

Volkan Gazetesi

Tanin Gazetesi

Serbesti Gazetesi

NOT: 31 Mart Olayı bir irtica (gerileme) hareketidir.

31 Mart Olayının Nedenleri

  • Osmanlı’da toprak kayıplarının yaşanmasında İttihat ve Terakki’nin yetersiz kalması
  • İttihat ve Terakki’ye duyulan güvensizlik
  • Halkın bazı gazeteler aracılığıyla kışkırtılması
  • Orduda çıkan alaylı – mektepli çatışmaları
  • İttihat ve Terakkicilerin mason olduklarına dair söylentilerin yayılması
  • Dine aykırı yapılan bazı durumların muhafazakâr kesimin tepkisini çekmesi
  • Medrese öğrencilerinin artık askerden muaf olmamaları durumu

31 Mart Olayı Gelişmeleri

  • 13 Nisan 1909 tarihinde Taksim Kışlası’nda görev yapan Avcı Taburlarından meşrutiyet karşıtı bir grup İttihat ve Terakki yetkilerinin idam edilmesini istemiştir.
  • İsyanın bastırılması için Mahmut Şevket Paşa komutasındaki Hareket Ordusu görevlendirilmiştir.
  • Mustafa Kemal, Kurmay Yüzbaşı olarak bu orduda yer almıştır.
  • 31 Mart Vakası, Mustafa Kemal’in ilk kez tarih sahnesine çıktığı olay olmuştur.
  • Mustafa Kemal olay sırasında halkı sakinleştirmek, yatıştırmak amacıyla beyanname yayınlamıştır.
  • Hareket Ordusu bu isyanı bastırmıştır.
  • 31 Mart Olayı Osmanlı tarihinde rejime karşı çıkan ilk ve son isyan olmuştur.
  • Bu olay üzerine Osmanlı tarihinde ilk kez meclis kararı ile bir padişah tahttan indirilmiştir.
  • Tahttan indirilen II. Abdülhamid yerine Mehmet Reşat getirilmiştir.
II. ABDÜLHAMİD TAHTTAN İNDİRİLDİKTEN SONRA NELER OLDU?

II. ABDÜLHAMİD’İN SÜRGÜNÜ

  • Osmanlı tarihinde meclis kararıyla tahttan indirilen ilk padişah olan II. Abdülhamid’in ülkede kalması sakıncalı görülmüştür
  • Bunun üzerine ülkeden sürgün edilerek Selanik’e gönderilmiştir.
  •  Abdülhamid, 1912 yılına kadar Selanik’te bulunmuştur.
  •  12 Kasım 1912 tarihinde Beylerbeyi Sarayı’na getirilmiş ve ölümüne kadar burada yaşamıştır.

 NOT: Meclis kararı ile tahttan indirilen ikinci padişah V. Mehmet (Vahdeddin) olmuştur.

KANUNİ ESASİ’DE YAPILAN İKİNCİ DEĞİŞİKLİKLER

‘’1909 DEĞİŞİKLİKLERİ’’

  • Heyet-i Vükela artık padişaha değil meclise karşı sorumlu olacaktır.
  • Kanun teklifi için gerekli olan padişah izni kaldırılmıştır.
  • Padişahın meclisi feshetme yetkisi sınırlandırılmıştır.
  • Uluslararası antlaşmalarda Mebusan Meclisi onayı zorunlu hale getirilmiştir.
  • Padişahın sürgün ve sansür yetkisine son verilmiştir.
  • Padişahın yasaları veto etmesi sınırlandırılmıştır.
  • Cemiyet, dernek, parti kurma hak ve hürriyetleri kabul edilmiştir.
  • Kanun dışı tutuklama yasaklanmıştır.

İkinci Meşrutiyet Dönemi konusu burada bitmiştir. Bir sonraki kpss tarihi konusu olan Osmanlı Devleti fikir akımları için buraya tıklayabilirsiniz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

error: Content is protected !!