OSMANLI DURAKLAMA DÖNEMİ – 17. YÜZYIL

İÇ SEBEPLER

• Merkezi otoritenin bozulması
• Küçük yaşta şehzadelerin tahta çıkması
• Yeniçeri ve ulemaların olumsuz faaliyetleri
• III. Mehmet Dönemi ile kafes usulünün uygulanması
• Saraydaki kadınların yönetime etkisi
• Rüşvet ve iltimasın artması
• Savaşların uzun sürmesi
• Ganimetlerin azalması
• Saray masraflarının artması
• Beşik ulemalığının getirilmesi
• Medreselerden pozitif bilimlerin çıkarılması
• Kapitülasyonların yaygınlaşması
• Padişah değişikliklerinin sık olması ile cülus bahşişlerinin artması
• Askerin ‘’ocak devlet içindir’’ anlayışını terk etmesi
• Tımar sisteminin bozulması ve Anadolu’da çıkan Celali isyanları

DIŞ SEBEPLER

• Devletin doğal sınırlara ulaşması
• Coğrafi keşifler, rönesans ve reform hareketleriyle gelişen Avrupa’yı takip edememesi
• Avrupalıların Osmanlı’ya karşı bir olup Haçlı ordusu olarak hareket etmesi
• Merkantilizm anlayışının Osmanlı’yı olumsuz etkilemesi ve Avrupa’nın açık pazarı haline gelmesi

FERHAT PAŞA ANTLAŞMASI (1590)

• III. Murat Dönemi’nde Osmanlı – İran arasında, Şah İsmail’in Amasya Antlaşması’na uymaması üzerine Ferhat Paşa Antlaşması imzalanmıştır.
• Osmanlı Devleti, bu antlaşma ile Doğu’da en geniş sınırlara ulaşmıştır.

HAÇOVA MEYDAN MUHAREBESİ (1596)

• Osmanlı duraklama dönemi içerisinde meydana gelen muharabedir.
• Osmanlı – Avusturya arasında III. Mehmet Dönemi’nde meydana gelmiştir.
• III. Mehmet, ordunun başında sefere çıkma geleneğini tekrar başlatmış ve elde ettiği başarı sebebi ile Eğri Fatihi olarak anılmıştır.
• Seferde başarı elde eden bir diğer kişi Tiryaki Hasan Paşa’dır. Kanije Fatihi unvanı verilmiştir.
• Osmanlı Devleti’nin Batı’da ve büyük bir devlete karşı kazandığı son büyük meydan savaşıdır.
• Muharebe sonucunda Eğri, Estergon ve Kanje Kaleleri alındı.

ZİTVATORUK ANTLAŞMASI (1606)

• Osmanlı – Avusturya arasında imzalanan antlaşmadır.
• Kanuni Dönemi’nde imzalanan İbrahim Paşa (İstanbul) Antlaşması ile elde edilen üstünlük Zitvatoruk Antlaşması ile sona erdi ve Avusturya Arşidükü, Osmanlı padişahına denk sayıldı. Böylece Osmanlı Devleti’nin Orta Avrupa’daki siyasi üstünlüğü sona erdi.

NASUH PAŞA ANTLAŞMASI (1612)

• 1603 – 1612 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı – İran savaşları sonucunda imzalanmıştır.
• Osmanlı Devleti’nde Celali İsyanları ile uğraştığı için savaşta etkili olamadı.
• Antlaşmaya göre Ferhat Paşa Antlaşması sonucunda alınan yerler geri verilmiştir.
• Bu antlaşma Osmanlı’nın Doğu’da toprak kaybettiği ilk antlaşmadır.

SERAV ANTLAŞMASI (1618)

• 1614 – 1618 yılları arasında Osmanlı – İran savaşları yapılmış ve İran’ın mağlubiyeti ile sonuçlanmıştır.
• Sınırlar Nasuh Paşa Antlaşması’na göre belirlenmiştir.

HOTİN SEFERİ VE HOTİN ANTLAŞMASI (1621)

• Hotin Seferi, Osmanlı duraklama dönemi içerisinde gerçekleşmiştir.
• II. Osman Dönemi’nde Lehistan’a sefer düzenlenmiş fakat yeniçerilerin disiplinsizliğinden dolayı sıkıntılar yaşanmıştır. Buna rağmen Lehistan barış istemiş ve Hotin Antlaşması imzalanmıştır.
• Antlaşma sonucunda Hotin Kalesi Osmanlı’da kalacak; Lehistan, Kırım Hanlığına vergi vermeye devam edecek ve Osmanlı topraklarına saldırmayacaktı.
• Genç Osman, yeniçerilerin disiplinsiz davranışlarından rahatsız olmuş ve yeniçeri ocağını kaldırmayı planlamıştır. Bunu planlayan ilk padişahtır.

REVAN VE BAĞDAT SEFERİ – KASR-I ŞİRİN ANTLAŞMASI (1635 – 1639)

• IV. Murat, 1635 yılında Revan Seferi düzenlemiş ve Ahıska ile Revan’ı fethetmiştir.
• 1638 – 1639 yılında ise Bağdat’a sefer düzenleyen IV. Murat Bağdat’ı İran’dan geri almış ve Bağdat Fatihi olarak anılmıştır.
• Savaşlar sonucunda Kasr-ı Şirin Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşma ile bugünkü Türkiye – İran sınırı çizilmiştir.

GİRİT KUŞATMASI (1645 – 1669)

• 1645 yılında Sultan İbrahim Dönemi’nde başlayan Girit Kuşatması 25 yıl sürmüş ve IV. Mehmed Dönemi’nde Girit alınmıştır.
• Girit Adası’nın fethi Osmanlı’nın denizlerdeki son başarısıdır.

VASVAR ANTLAŞMASI (1664)

• IV. Mehmet Dönemi’nde Avusturya’nın kışkırtmaları ile Erdel, Eflak ve Boğdan Beylikleri Osmanlı’ya karşı isyan etmiştir.
• İsyanlar, Köprülü Mehmet Paşa ve Köprülü Fazıl Ahmet Paşa tarafından bastırılmıştır.
• Köprülü Mehmet Paşa, Uyvar Kalesi’ni fethetmiş ve ‘’Uyvar önünde bir Türk gibi güçlü’’ sözü söylenmiştir.
• Avusturya’nın isteği üzerine Vasvar Antlaşması imzalanmıştır.
• Antlaşmaya göre Uyvar ve Neograd Kalesi Osmanlılarda kalacak; Erdel Osmanlı’ya bağlı kalacak ve Avusturya savaş tazminatı ödeyecektir.

BUCAŞ ANTLAŞMASI (1672)

• IV. Mehmet Dönemi’nde Osmanlı ile Lehistan arasında imzalanmıştır.
• Antlaşmaya göre Podolya Osmanlı’da kalacak, Ukrayna Kazaklara verilecek ve Lehistan Kırım Hanlığına vergi vermeye devam edecek.
• Bu antlaşma Batı’da toprak kazanılan (Podolya) son antlaşmadır. Ayrıca bu antlaşma ile Osmanlı Batı’da en geniş sınırlara ulaşmıştır.

İZVANÇA ANTLAŞMASI (1676)

• IV. Mehmet Dönemi’nde Osmanlı ile Lehistan arasında imzalanmıştır.
• Antlaşma, Bucaş Antlaşması ile büyük oranda aynıdır.

BAHÇESARAY (ÇEHRİN) ANTLAŞMASI (1681)

• Osmanlı – Rusya savaşları sonucunda IV. Mehmet Dönemi’nde imzalanmıştır.
• Osmanlı ile Rusya arasında imzalanan ilk resmi antlaşma olmuştur.

II. VİYANA KUŞATMASI VE KUTSAL İTTİFAK (1683 – 1699)

• Lehistan, Venedik, Malta, Avusturya, Rusya ve Papalık kutsal ittifak adı verilen Haçlı birliğini oluşturmuştur.
• Merzifonlu Kara Mustafa Paşa önderliğinde gerçekleştirilen Viyana Kuşatması sonucunda Osmanlı ordusu ağır bir yenilgi aldı.
• Alınan bu yenilgi ile Batı’da Türklerin yenilebileceği ve Avrupa’dan atılabileceği düşüncesi doğdu.

KARLOFÇA ANTLAŞMASI (1699)

• Viyana yenilgisi (Zenta Mağlubiyeti) ardından III. Mustafa Dönemi’nde Osmanlı ile Lehistan, Avusturya ve Venedik arasında imzalanmıştır.
• Rusya, savaşta kutsal ittifak arasında yer almasına rağmen Karlofça Antlaşması’nda yer almamıştır. Ruslarla daha sonra İstanbul Antlaşması yapılmıştır.
• Karlofça Antlaşması’na göre:

•             Banat ve Temeşvar hariç bütün Macaristan ve Erdel Beyliği Avusturya’ya bırakılacaktır.
•             Mora, Dalmaçya kıyıları ve Ayamavra Adası Venedik’e bırakılacaktır.
•             Podolya ve Ukrayna Lehistan’a verilecektir.
•             Antlaşma 25 yıl sürecek ve Avusturya’nın kefilliği altında olacaktır.

• Karlofça Antlaşması ile Osmanlı Devleti Batı’da ilk kez büyük ölçüde toprak kaybetmiş ve Orta Avrupa’daki egemenliği sona ermiştir.
• Osmanlı böylece gerileme dönemine girmiştir.

İSTANBUL ANTLAŞMASI (1700)

• III. Mustafa Dönemi’nde Osmanlı ile Rusya arasında imzalanmıştır.
• Karlofça Antlaşması’nın uzantısıdır.
• Bu antlaşma ile Ruslara İstanbul’da elçi bulundurma hakkı ve Azak Kalesi verilmiştir.
• Azak Kalesi’nin verilmesi ile Ruslar ilk kez deniz yolu ile karaya inme fırsatı yakalamıştır.